Emekli olacağı tarihi merak etmeyen yoktur. Emekli olduğumuzda ne kadar maaş alacağımızı da bilmek isteriz. Emekli olduğumuzda alacağımız emekli maaşının da en azından geçimimizi sağlamaya yetmesi gerekir insan olarak yaşamak için barınma,yeme, içme gibi zaruri ihtiyaçlarımız vardır. Emekli olduğumuzda alacağımız emekli maaşı bu giderleri karşılamıyorsa bu maaşa emekli maaşı dememek lazım, çünkü emekli olduktan sonra zorunlu ihtiyaçlarımızı emekli maaşıyla karşılayamıyorsak bu maaşa emekli maaşı denmez küçük bir devlet katkısı denir. Emekli maaşınız geçiminizi sağlamak için yetmiyorsa ve çalışmak zorundaysanız siz emekli olmuş olmazsınız ki! Hayallerimizi emeklilik üzerine kurarız böyle bir durumda emeklilik hayali bile kuramayız. Neden böyle söylüyoruz çünkü emekli olduğunuzda bizleri bekleyen kötü bir sürpriz var. Çalıştıkça ileride emekli olduğumuzda maaşımız düşüyor prim ödedikçe daha az maaş almak için çabalıyoruz , burası Türkiye burada mantık her zaman geçerli olmuyor. Matematikteki iki kere iki her zaman dört etmiyor. Sonuç olarak çok çalışmak emekli maaşlarını artırmıyor. Aksine belli oranda maaşların düşmesine sebep oluyor. Herkesin üzerinde hemfikir olduğu bir konu olmasına ve basında da epey dile getirilmesine rağmen SGK yönetimi konuyu tam olarak nasıl çözeceğini anlayamadığından da olsa gerek, fazla çalışanların emekli maaşının düşmesi sorunu bir türlü çözülemedi. Çalıştıkça emekli maaşının düşmesi aslında çok basit bir iki düzenleme ile çözülebilecek bir konu özellikle 5000 günden sonraki prim gün sayısının aylık bağlama oranına etkisinin artırılması hem sorunu çözecek hem de sigortalıların kayıt dışı çalışmasını önleyecektir. Çalıştıkça emekli maaşının düşmesi konusu, sosyal güvenlik istemindeki önemli bir açıktır ve sistemi sıkıntıya sokmaktadır. Şu an en düşük SSK emekli aylığı yaklaşık 640 TL ve en yüksek emekli maaşı da 2.750.-TL olarak bağlanıyor. Her geçen gün çalışanlar aleyhine bir durum ortaya çıkıyor. Özellikle 1.10.2008 sonrası çalışma süresi arttıkça emekli maaşı buna bağlı olarak her ay ortalama 2 TL düşüyor. Emekli aylığındaki bu düşüşten etkilenmemek için en azından aylık brüt SGK matrahının 2,800 TL civarında olması gerekiyor. Yani, aylık brüt SGK matrahının 2,800 TL’den daha düşük prim ödeyenlerin maaşlarında her geçen gün düşüş oluyor.
Sigorta primlerini tavandan ödeyenlerin emekli aylıkları her ay 5 TL artıyor. Oysa asgari ücretliler için artma bir yana, her ay 2 lira civarında düşüş oluyor.
Emekli maaşlarının hesaplanmasında 3 farklı dönemin dikkate alınması ve bu 3 dönemin de farklı uygulamalara bağlı olmasıdır. 2008 yılı sonrasında emekli olan bir SSK’lı (4/a’lı) için üç sistemden gelen aylık;
-1999 yılı ve daha öncesindeki çalışmaları için gösterge-katsayı sistemi olan son 10 yılın veya son 5 yılın ortalamasına göre kısmi bir aylığı,
-2000 ile 2007 yılları arasında çalışmaları için TÜFE’li güncelleştirilmiş prim esasına dayanan sisteme göre hesaplanan kısmi bir aylığı,
-2008 ve sonrası için Aylık Bağlama Oranlarının düşürüldüğü ve Gelişme Hızının sadece %30’u hesaplamalara katıldığı yeni sisteme göre hesaplanan bir kısmi aylığı,
Dikkate alınarak belirlenmektedir.
Mutlaka emekli aylık sisteminde revizyon yapılmalıdır. Şayet yapılmaz ise sistem böyle devam derse bugün asgari ücretle çalışanlar ya da 2 bin liradan az maaş alanlar 5-10 yıl sonra emekli olduklarında 350 TL emekli maaşı alacaklar. Aslında sürpriz bilinmeyendir fakat maalesef çalışanların büyük bir kısmı emekli olduklarında alacakları maaşın düştüğünü bildiği halde inanmak istemiyorlar. En azından kötü sürprize hazırlıklı olun diye söylüyorum.
KENDİ İŞYERİNİZDE SİGORTALI OLAMAZSINIZ
Özgür bey, bir limited şirketinin ortağıyım ve aynı firmada 2009 yılından beri sigortalıyım. Tv programınızda böyle durumunda olanların SSK’ları iptal olacak dediniz. Ne yapmamız gerekir.
Tahsin YAYLA
Tahsin Bey, 1 Ekim 2008 yılında 5510 sayılı yasayla ortağı olduğu iş yerinde bir kişinin sgortalı olması yasaklandı. 1 Ekim 2008 yılından önce ortağı olduğunuz şirkette çalışmaya başlasaydınız ve hiç ara vermeden devam etseydiniz SSK’lı olarak çalışmaya devam edebilirdiniz. Fakat siz yasa çıktıktan sonra ortağı olduğunuz şirkette sigortalı oldunuz bu nedenle sizin SSK primleriniz Bağ-Kur’a mahsup edilecek aslında siz şu anda Bağ-Kur’lusunuz.
Özgür ERDURSUN
medya@sirinmedya.com.tr
